بازی احمدی‌نژاد در زمین مجلس

محمود احمدی‌نژاد این بارتصمیم گرفته به جای حضور سرزده، با استفاده از ماده ۱۱۰ آیین‌نامه مجلس، وقت قبلی بگیرد و به جمع نمایندگان برود. او هنگام حضور سرزده خود در دوازدهم آبان سال ۸۸، اما فرصت استفاده از این ماده آیین‌نامه را نداشت، صندوق مصوب دولت برای هدفمندی یارانه‌ها با رأی نمایندگان منحل شده بود و او با شتاب خود را به مجلس رساند.

 

آن روز درحالی که معترضان به انتخابات ریاست جمهوری در تدارک برگزاری تجمعی در ۱۳ آبان بودند، احمدی‌نژاد بدون اعلام قبلی در مجلس حاضر شد. حضور سرزده و ناگهانی او از دید نمایندگان غیرمتعارف بود و حداقل در مورد دو رئیس‌جمهور قبلی سابقه رفتار این چنینی وجود نداشت.

 

ساعاتی پیش از حضور احمدی‌نژاد، علی لاریجانی، رئیس مجلس «اخطار قانون اساسی» جمشید انصاری، نماینده اصلاح‌طلب زنجان و رئیس سابق «بنیاد باران»، درباره غیر قانونی بودن واریز درآمدهای دولت به «صندوق هدفمندی یارانه‌ها» را وارد دانست و با رأی مثبت نمایندگان به این اخطار، تأسیس این صندوق منتفی شد. بنا بود این صندوق به صورت مؤسسه عمومی غیردولتی اداره و تمامی درآمدهای هدفمندی یارانه‌ها به آن واریز شود.

 

بعدها علی لاریجانی، رئیس مجلس، در مصاحبه با خبرگزاری فارس گفت که تنها نیم ساعت پیش از حضور احمدی‌نژاد به او در این باره خبر داده‌اند و وزیر اقتصاد گفته «احمدی‌نژاد می‌خواهد فقط ۵ دقیقه صحبت کند». لاریجانی می‌گوید که به مدیر کل حقوقی دولت گفته «مصلحت نیست احمدی‌نژاد به مجلس بیاید چرا که براساس قانون ۵ دقیقه بیشتر نمی‌تواند صحبت کند».

۵ دقیقه مورد اشاره لاریجانی مربوط به ماده ۱۱۲ آیین‌نامه مجلس است که به نماینده دولت اجازه می‌دهد درباره هر طرح یا لایحه، حداکثر پنج دقیقه صحبت کند. البته روشن بود احمدی‌نژاد برای ۵ دقیقه زحمت آمدن از پاستور تا بهارستان را به خود نداده است، زمانی هم که با تذکر لاریجانی روبه‌رو شد، با تغیر خطاب به او گفت: «طبق قانون اساسی رئیس‌جمهور هر زمان  که بخواهد می‌تواند به مجلس بیاید و باید سخنان او استماع شود». پاسخ  لاریجانی هم این بود که «بله، اما باید از قبل، درخواست کتبی به هیئت رئیسه می‌دادید». پس از چند دقیقه چانه‌زنی بین واسطه‌های رؤسای دو قوه، در نهایت احمدی‌نژاد پیروزمندانه به پشت تریبون رفت.

 

برخی نمایندگان اصولگرای مجلس اما سخنان احمدی‌نژاد را تاب نیاوردند و هنگامی که او تهدید کرد قانون هدفمندی یارانه‌ها را پس می‌گیرد، با فریادهای «دو، دو» که نشانه مخالفت در مجلس است به او پاسخ دادند. حتی هنگام سخن گفتن احمدی‌نژاد عده‌ای از نمایندگان تقاضای تذکر کردند که لاریجانی به آنها اجازه نداد. احمدی‌نژاد اما به این بی‌تابی نمایندگان پاسخ داد و خطاب به علی عباسپور، رئیس کمیسیون آموزش مجلس هشتم  که تابلوی خود را به نشانه اعتراض و درخواست تذکر بالا گرفته بود، گفت: «شما آقای عباسپور و آن آقایانی که در انتهای جلسه نشسته‌اند باید نکاتی را در این جلسه رعایت کنید». پس از رفتن احمدی‌نژاد هم نمایندگان معترض لاریجانی را سرزنش کردند که چرا برخلاف آیین‌نامه مجلس به احمدی‌نژاد اجازه سخن گفتن داده و «نسبت‌های ناروای» او به مجلس را بی‌پاسخ گذاشته است.

 

سه سال پس از آن روزی که احمدی‌نژاد با تهدید به پس گرفتن لایحه هدفمندی یارانه‌ها از مجلس رفت، اختلاف دولت و مجلس علنی‌تر شده، دعوا درباره طرح دولت برای استخدام ۵۰۰ هزار نفر داغ است، ماجراهای گذشته هم به قوت خود باقی است. فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها همچنان مورد اختلاف است و مسعود میرکاظمی، وزیر سابق نفت احمدی‌نژاد که خود از مجریان هدفمندی یارانه‌ها بوده، در قامت رئیس کمیسیون انرژی مجلس گفته که «هدفمندی یک گام برداشت، ۵ گام به عقب برگشت».

 

احمدی‌نژاد یک ماه پیش باید با بودجه به مجلس می‌رفت اما هنوز خبری از ارائه لایحه بودجه نیست. او قصد دارد درباره بودجه هم با نمایندگان سخن بگوید. بودجه‌ای که البته از نظر احمدی‌نژاد شرایط تحریم‌ها بر آن تأثیر دارد.

 

در اوج درگیری‌ها، گویا احمدی‌نژاد قصد دارد بازی را به زمین حریف ببرد و متوسل به ماده ۱۱۰ آیین‌نامه مجلس شده است. ماده‌ای که در تبصره آن به رؤسای قوای مجریه و قضائیه اجازه داده شده با درخواست قبلی و موافقت هیئت رئیسه خارج از موضوع دستور جلسه در صحن علنی مجلس نطق کنند.

 

آئین‌نامه مجلس البته ساعت و نحوه نطق رئیس‌جمهور یا رئیس قوه قضائیه را مشخص نکرده، شاید به همین دلیل احمدی‌نژاد می‌خواهد از این ابهام استفاده کند و به تعبیر نمایندگان«متکلم وحده» باشد. نمایندگان مجلس هم گویا اصرار دارند در حضور احمدی نژاد سخن بگویند. به گفته محمد دهقان ،عضو هیئت رئیسه مجلس «اکثر اعضای هیئت رئیسه تنها در صورتی از سخنان رئیس‌جمهوری در مجلس استقبال می‌کنند که او هم برای استماع سخنان نمایندگان حضور داشته باشد.»

 

رویه پیشین احمدی‌نژاد درجلسات رسمی با مجلس، ترک جلسه پس از سخنرانی بوده، البته رؤسای مجلس همواره مراعات حال او  را کرده‌اند. بیست و پنجم بهمن سال ۸۶، وقتی که احمدی‌نژاد برای دفاع از بودجه سال ۸۷ به مجلس رفته بود، اسماعیل جبارزاده، نماینده تبریز، خواستار پاسخگویی او به سؤالات تعدادی از نمایندگان درباره ۷ مورد تخلف از بودجه شد. حدادعادل، رئیس مجلس هفتم، اما  به احمدی‌نژاد گفت که می‌تواند تریبون را ترک کند. احمدی‌نژاد هنوز تریبون را ترک نکرده بود که جبارزاده به استناد ماده ۱۷۹ قانون اساسی خطاب به حدادعادل گفت: «رئیس‌جمهور باید پاسخ این تخلفات را بدهد». حدادعادل اما گفت که «بایدی وجود ندارد. نماینده دولت بعداً می‌تواند پاسخ بدهد». علی لاریجانی، رئیس مجلس هشتم و نهم، نیز پیش از این به نمایندگانی که خواستار پاسخگویی به سخنان احمدی‌نژاد، هنگام حضور او بوده‌اند اجازه تذکر نداده است.

 

احتمالاً احمدی‌نژاد امیدوار است این بار نیز مانند گذشته، سخنانش را خطاب به نمایندگان بگوید و بدون بازخواست شدن از سوی آنان بازگردد. شرط موفقیت او البته این است که رئیس و هیئت رئیسه مجلس مانند گذشته با او مهربان باشند و از ماده ۱۱۳ آیین‌نامه داخلی مجلس استفاده نکنند. ماده‌ای که به رئیس جلسه اجازه می‌دهد هر وقت ناطق از موضوع خارج شد به او تذکر دهد و حتی مانع نطق او شود.

 

احمدی‌نژاد علاوه بر همراهی هیئت رئیسه به مهربانی نمایندگان هم نیازمند است. او می‌تواند امیدوار باشد فریادهای «دو، دو» نمایندگان درحضور او بلند نشود و تابلوهایشان برای تذکر دادن بالا نرود.